Komende donderdag, 11 juni, zullen vooral de oppositiepartijen tijdens de discussie over de Kadernota in de gemeenteraad van Zaanstad van zich laten horen over het plan voor het Cultuurcluster van 30 miljoen.

De plannen zijn eigenlijk al goedgekeurd, maar doordat het per jaar bijna een half miljoen meer gaat kosten, is er weer een opening ontstaan. Het is niet zo dat het college carte blanche heeft gekregen van de raad om geld in het project te steken.

Volgens Zaankanter Jan de Bruin van ArtAdvies, is het cultuurcluster een onzalig plan.

De Rubriek Orkaan-opinie bevat bijdragen van lezers van De Orkaan.

—

Een plan uit 2002 dat vooral bedacht is om een grote publiekstrekker op de allerduurste plek in Inverdan neer te zetten.

De grootste fout die bestuurders kunnen maken is het idee opperen dat ze ‘de stad gaan ontwikkelen’ en dus gaan bouwen. De reden dat de cluster op deze plek komt is een geheime afspraak met de NS waarbij de gemeente beloofd heeft een grote publiekstrekker naast het nieuwe gemeentehuis te bouwen.

De kosten van dit gebouw worden geraamd op € 30 miljoen. Dit komt neer op een exploitatie voor de komende 30 jaar van € 2.7 miljoen per jaar waarbij nu nog een tekort is van € 470.000 per jaar en de gemeente een garantie van nog eens € 100.000 voor de eerste paar jaar toezegt. Bij dit alles is het dan wel noodzakelijk dat deze cluster 30% meer bezoekers trekt dan de losse instellingen nu doen. Waar deze bezoekers vandaan komen is nog onbekend.

Volgens de huidige plannen zal het cultuurcluster primair onderdak bieden aan de functies cultuureducatie, filmvertoning, popmuziek, bibliotheek met een leescafé, radio- en tv-studio, horeca en expositie. De hoofdgebruikers en smaakmakers zijn De Bieb, het Centrum voor de Kunsten FluXus, filmtheater De Fabriek, poppodium De Flux en Zaanradio. Verder zal er permanent of tijdelijk ruimte zijn voor andere functies op het gebied van (amateur)-kunstbeoefening, waar jongeren en ouderen hun talenten kunnen ontdekken en ontwikkelen. Professionele voorstellingen op het gebied van theater, dans, (pop)muziek en film vormen de smaakmakers en ook de trekkers van het cluster. Werk- en studieplekken, vergaderruimtes en een horeca maken het geheel compleet.

Maar voor deze opsomming zijn prima alternatieven te bedenken die een fractie kosten van het huidige plan en waardoor er genoeg geld overblijft voor de cultuur in de rest van de Zaanstreek.

Een cultureel district zoals we nu al in het centrum van Zaandam hebben, zie ook het plan van ROSA, is een veel vruchtbaarder concept dan een kunstenpaleis of een cultuurplein, zoals de Rozengracht waar tot nu toe nog steeds niets gebeurd is op cultureel vlak. Het gaat om een paar trekkers zoals filmtheater De Fabriek, het Zaantheater, De Bieb in de Chocoladefabriek, de Bullekerk en de diverse bestaande gebouwen van FluXus.
Daaromheen moet ruimte zijn, zodat dingen zich kunnen ontwikkelen.

Wat al jaren geslaagde culturele clusters zijn: Parade en Karavaan. Nooit hetzelfde en het kent nooit dezelfde inhoud. Zelfs de plek verandert voortdurend. Alles aan deze clusters zijn constant aan verandering onderhevig en daardoor onbepaald. En als iets tot culturele bloei moet komen, dan is onbepaaldheid de belangrijkste voorwaarde voor succes. Dat nodigt uit tot invulling, tot participeren. Hoe minder een cultuurcluster georganiseerd van bovenaf wordt opgelegd, hoe beter.

Meer lezen over wat in De Orkaan verscheen over het Cultuurcluster.